Málþing og sýning til heiðurs Melittu Urbancic
Laugardaginn 8. mars 2014 opnaði sýning í Þjóðarbókhlöðunni til heiðurs skáldkonunni, myndhöggvaranum og leikkonunni Melittu Urbancic. Sýningin, sem stendur til 20. maí, opnaði með málþingi um ævi og verk Melittu á sama stað.
Ljóðabók Melittu,
Frá hjara veraldar / Vom Rand der Welt, kom út í tvímála útgáfu hjá Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur og Háskólaútgáfunni sama dag. Þýðandi ljóðanna á íslensku er Sölvi Björn Sigurðsson en eftirmála ritar Gauti Kristmannsson. Ljóðin orti Melitta um reynslu sína sem útlagi á Íslandi á árunum 1939 – 1943 en þau koma nú út í fyrsta sinn.
Að verkefninu standa Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum, Landsbókasafn Íslands og Reykjavík Bókmenntaborg UNESCO í samvinnu við afkomendur Melittu. Austurríska sendiráðið í Kaupmannahöfn styrkir sýninguna.
Melitta Urbancic
Melitta Urbancic, fædd Grünbaum (1902-1984), leitaði hælis á Íslandi árið 1938 ásamt eiginmanni sínum, tónvísindamanninum, tónskáldinu og hljómsveitarstjóranum Victor Urbancic (1903-1958) og börnum þeirra. Fjölskyldan fluttist hingað frá heimalandinu, Austurríki, eftir valdatöku nasista, en Melitta var af gyðingaættum. Bæði hafa þau markað varanleg spor í menningarlíf Íslendinga.
Dagskrá málþings
Ingibjörg Steinunn Sverrisdóttir landsbókavörður:
Ávarp
Sjón, formaður stjórnar Reykjavíkur Bókmenntaborgar UNESCO:
Ávarp
Kvartettinn Kvika flytur íslenska þjóðvísu við fornkvæðið „Svíalín og hrafninn“ í þýskri þýðingu Melittu Urbancic. Útsetning: Victor Urbancic
Gauti Kristmannsson:
„Bergmál minninganna.“ Melitta Grünbaum / Makarska / Urbancic
Sölvi Björn Sigurðsson les ljóð eftir Melittu í eigin þýðingu. Sabine Leskopf les á þýsku
Frú Vigdís Finnbogadóttir opnar sýninguna
HLÉ MEÐ VEITINGUM
Sibyl Urbancic, dóttir Melittu Urbancic:
Móðurmál
Kvartettinn Kvika flytur íslenskt þjóðlag við ljóðið „Látum af hárri heiðarbrún“ eftir Matthías Jochumsson í þýðingu Melittu. Útsetningar: Victor Urbancic
Oddný Sverrisdóttir:
Íslandsástríða. Fjallað verður um hvernig austuríski rithöfundurinn Rudolf Habringer kynntist fyrir tilviljun lífi og starfi Urbancic fjölskyldunnar sem síðan varð kveikjan að og rauði þráðurinn í skáldsögu hans
Islandspassion
Angela Rawlings, ljóðskáld:
BÝ - a talk about the 'útlendingaljóðskáld's' ecolinguistic activism through apiculture and Icelandic-language acquisition.
Ljóðalestur. Sölvi Björn Sigurðsson les á íslensku. Sabine Leskopf les á þýsku
Æviágrip Melittu Urbancic
Melitta Urbancic lagði stund á heimspeki og germönsk málvísindi við háskólann í Vínarborg og Ruprecht-Karls háskólann í Heidelberg. Hún lauk doktorsgráðu í Heidelberg með rannsókn sinni á verkum skáldsins Christian Dietrich Grabbe. Meðfram háskólanáminu stefndi hún á feril sem leikkona og fékk fyrsta ráðningarsamning sinn við leikhúsið í Koblenz undir listamannsnafninu Makarska. Hún hafði einnig áhuga á sviðum leikstjórnar og leikbókmennta.
Ferill hennar sem listakona tók snöggan enda vegna ofsókna nasista, hún flúði til Íslands og sneri ekki til baka til Austurríkis eftir lok stríðsins 1945. Á Íslandi starfaði Melitta við tungumálakennslu, bæði í MR og sem einkakennari heima fyrir. Hún kenndi ensku, frönsku og þýsku.
Ljóðabókina
Vom Rand der Welt skrifaði Melitta eins og áður segir um reynslu sína af útlegðinni á Íslandi en bókin kemur nú út í fyrsta sinn. Útgáfan er á þýsku og íslensku, með ítarlegum eftirmála um ævi og verk Melittu eftir Gauta Kristmannsson. Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur og Háskólaútgáfan gefa út. Melitta skrifaði fleiri ljóð, en fæst þeirra voru birt utan nokkur í tímaritum. Melitta má heita óþekkt sem höfundur nema meðal þeirra sem hafa rannsakað verk fólks í útlegð. Engu að síður er framlag hennar á sviði ljóðlistar, bréfaskrifta, þýðinga og menningarlegra samskipta landanna tveggja verulegt, að ógleymdu frumkvæði hennar á sviði býflugnaræktar á Íslandi.
Upplestur Melittu
Meðal ljóðabóka Melittu er bókin
Ferne Nähe, sem hún helgar minningu eiginmanns síns, Victors Urbancic. Bókin hefur ekki verið gefin út en til eru upptökur þar sem Melitta fer með nokkur ljóð úr bókinni. Hér má hlusta á hana lesa ljóðin „
Traum“ og „
An Dich“.
